Door de oorlog in Oekraïne kwamen zo’n 100.000 vluchtelingen naar Nederland.
Van de groep tussen de 18 jaar en 65 jaar heeft bijna 60 procent werk.
Sinds 1 April 2022 hebben Oekraïense vluchtelingen geen werkvergunning nodig en mogen direct volledig aan het werk. Hierdoor gaat de integratie op de arbeidsmarkt veel sneller dan bij andere asielzoekers. Eenmaal op de werkvloer liggen er toch nog wat uitdagingen te wachten. Voor zowel de buitenlandse werknemer als zijn collega’s.
Zelfstandig
Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen van de Nederlandse overheid financiële steun.
Maar het liefst zijn de meeste Oekraïense vluchtelingen financieel zelfstandig. Ze willen graag hun eigen geld verdienen én zich nuttig maken in de Nederlandse maatschappij.
Maar hoe kom je aan een baan in een land dat je vreemd is? Hierbij vormt de taalbarrière vaak het grootste probleem. Velen van hen spreken geen Engels. Zelfs twee derde van de Oekraïense vluchtelingen spreekt alleen Oekraïens of Russisch.
Dan moet je dus op zoek naar een baan waarin taal geen rol speelt. Dat zijn dan vaak de praktische banen.
Een stapje terug
Vooral voor Oekraïners die theoretisch zijn opgeleid en bijvoorbeeld een kantoorbaan hadden met veel verantwoordelijkheid, kan praktisch werk, zoals bijvoorbeeld schoonmaakwerk, als kleinerend worden ervaren. Werken onder je opleidingsniveau kan een nadelig effect hebben op je eigenwaarde en werkplezier.
Het is heel vervelend als je bijvoorbeeld een mooie carrière had als arts of docent en je kunt je beroep in Nederland niet uitoefenen omdat je de Nederlandse taal niet beheerst.
Aan de slag
Veel Oekraïense vluchtelingen gaan echter niet bij de pakken neer zitten en gaan graag aan de slag in een andere branche. Aan het werk gaan betekent dat je onderdeel uitmaakt van de maatschappij waarin je woont of verblijft. Dat je erbij hoort. En dat je ertoe doet.
Daarom willen zij zo snel mogelijk een baan.
De verschillen
Het is dus heel fijn om als nieuwkomer aan het werk te kunnen. Eenmaal op de werkvloer liggen er toch nog wat uitdagingen te wachten. Voor zowel de buitenlandse werknemer als zijn collega’s.
Elk individu is verschillend. Maar er zijn wel een aantal algemene culturele verschillen te benoemen tussen Oekraïners en Nederlanders:
Van hiërarchie van heterarchie?
Zo is Oekraïne een sterk hiërarchisch land. Bij de overheid en binnen traditionele bedrijven geldt vaak nog een strakke hiërarchie. De Nederlandse werkvloer is veel minder hiërarchisch ingedeeld. Een Oekraïense collega zal waarschijnlijk in eerste instantie weinig initiatief tonen en zich op de achtergrond houden. En wachten tot zijn manager met duidelijke opdrachten komt. Dit kan de indruk wekken dat onze collega’s uit Oost-Europa geen mening hebben, of zich niet 100% inzetten. Dit lijkt alleen maar zo omdat wij in Nederland in alle functies meer zeggenschap hebben en directer communiceren. Wij kijken samen met onze managers en leidinggevenden naar oplossingen en geven elkaar over en weer advies. Oekraïners vinden het lastig als er geen duidelijke leider is.
Nee dank je wel (of eigenlijk, toch wel)
Oekraïners zijn veel minder direct. Bied je hen iets lekkers aan tijdens de lunch in de kantine, dan zal je Oekraïense collega eerst ten minste twee keer ‘nee dankjewel’ zeggen. Ook al kan hij niet wachten om voor de eerste keer die zo heerlijk uitziende tompouce te proeven. Pas na echt hard aandringen (weet je het zeker, anders gooi ik het weg!) zal hij het lekkers aannemen. Dit geldt ook voor hulp en andere zaken.
Voor Oekraïners is het goed om te weten dat Nederlanders het maar één keer vragen. Anders gaat de kans voorbij.
Schoenen uit
Word je uitgenodigd in het huis van je Oekraïense collega, dan is het goed om te weten dat in Oekraïne iedereen meteen z’n schoenen uitdoet als men een huis binnenkomt. Dat komt omdat men in Oekraïne kleden en vloerbedekking door het hele huis heeft liggen, want dat is lekker comfortabel en warm.
Eten
In Nederland kennen we een broodcultuur, waar ze in Oekraïne op hun beurt weer helemaal niets van snappen. In de broodtrommel van je Oekraïense collega zul je niet snel een bruine boterham met kaas vinden. Brood wordt namelijk beschouwd als ongezond en volvette zuivel als gezond (precies andersom als in Nederland). Iedereen vindt broodjes lekker, maar een Oekraïense moeder geeft haar kind eerder soep dan brood. Ze houden van een goed ontbijt en al hun maaltijden zijn warm. Sommige mensen eten bijvoorbeeld soep in de ochtend. De lunch is in Oekraïne vaak de hoofdmaaltijd. Het is ook gebruikelijk dat vrouwen de hele dag in de keuken staan om die drie maaltijden klaar te maken of zelfs al voor meerdere dagen te koken. Bij het eten wordt vaak zwarte thee met citroen gedronken.
Expressie
In de opvoeding van Oekraïners zijn vaak nog invloeden uit Sovjet-tijden terug te vinden. Dat zie je bijvoorbeeld in het feit dat ze misschien minder glimlachen of soms chagrijnig of boos kunnen kijken. Ook dit kan beschouwd worden als een cultuurverschil, een gewoonteverschil. Niets persoonlijks dus. Nederlanders glimlachen bij het minste of geringste. Mensen uit Oost-Europa lachen vooral als er écht iets te lachen valt.
Afval scheiden
Wij hebben in Nederland voor alle soorten afval een bak: plastic, papier, restafval en ga zo maar door. Dat systeem kennen ze niet in Oekraïne. Wijs je Oekraïense collega erop dat er bij jullie op het werk afval gescheiden wordt weggegooid.
Koukleumen
Voor de oorlog was het in Oekraïne heel gewoon om de verwarming thuis en op het werk op 25 graden te zetten. Water en elektriciteit was daar toen niet zo duur als hier. In Nederland letten mensen goed op hun verbruik. Zeker nu de gas-en elektriciteitsprijzen zo gestegen zijn. Dus waar wij het nu al koud hebben bij 17 of 18 graden op de werkvloer, zal je Oekraïense collega graag de handen uit een extra dikke trui willen steken.
Oekraïners geloven ook dat je verkouden raakt van frisse wind of tocht.
Andere feestdagen
In Oekraïne hangen veel mensen het orthodoxe geloof aan, wat betekent dat bepaalde vieringen op andere dagen vallen dan bij ons. Houd er dus rekening mee dat je Oekraïense medewerker misschien op andere dag verlof wil krijgen dan je Nederlandse collega’s.
De voordelen van culturele diversiteit bij jou op de werkvloer
Internationaal opgeleide werknemers brengen culturele rijkdom naar jouw werkplek, wat je een duidelijk zakelijk voordeel oplevert. Ze kunnen je nieuwe contacten opleveren en je laten kennismaken met nieuwe manieren van werken en problemen oplossen.
Veel internationaal opgeleide werknemers spreken andere talen dan het Engels en hebben ervaring met andere culturen. Dit kan jouw bedrijf helpen zich te ontwikkelen en te concurreren op nieuwe markten of nieuwe klanten aan te trekken.
Dus, sta jij op het punt om nieuw personeel te werven? Probeer dan eens een cultureel divers personeelsbestand op te bouwen. Want elkaar vooruit helpen en van elkaar leren, wie wil dat nou niet?
